Şou və seksin təbliğində kimlər maraqlıdır?
Son illərdə Azərbaycanda kütləvi şoulaşma gedir. Telekanalların və əksər media qurumlarının bu prosesdə “əməyi” danılmazdır. İnsanların diqqəti ciddi mövzulara, problemlərə deyil, ağıl, düşüncə, intellekt tələb etməyən yüngül məsələlərə yönəldilir. Nəticədə cəmiyyət sürətlə bioloji kütləyə çevrilir. İnsanlar elm, təhsil, peşədən çox “lüks” yaşamağı hədəf seçib və bunun üçün də sanki bir yarış gedir. Bəs vəziyyətin belə acınacaqlı hal almasına hansı amillər zəmin yaradır?
ANN.Az mövzu ilə bağlı ekspertlərin rəyini dərc edir.
PSİXOLOQ: “Cəmiyyəti belə idraə etmək daha asandır”
Bu gün Azərbaycanda cəmiyyətin ciddi məsələlərə qarşı biganə davranışının gözlənilən olduğunu deyən psixoloq Taryel Faziloğlu bildirdi ki, ölkədə son 15 ildə cəmiyyətin uğradığı dezinformasiya hücumu insanlarda inamsızlıq, depressiya vəziyyətinin geniş yayılmasına gətirib cıxardı: “İnsanlar artıq heç kimə və heç nəyə inanmır, bəzən gördüyünə belə şübhə ilə yanaşır. Belə vəziyyətdə insanlar həyatla bağlı ciddi baxışlarını itirir və diqqətlərini ancaq fiziki tələbatlara yönəldərək, yaşama instinktinə tabe olurlar. Buna görə də insanın maraq dairəsi maddi tələbatlarının ödənməsi ilə məhdudlaşır. Artıq sosial problemlər və əxlaqi dəyərlər ikinci plana keçir. Bunda maraqlı olan qüvvələr də situasiyadan istifadə edərək vəziyyəti daha da dərinləşdirmək üçün şou proqramlarla və cinsi tələbatlar üzərində ssenariləşdirilmiş filmlərlə insanlara təsir göstərərək onları yönəldirlər. Azad seksi, narkotika və fahişəliyi dolayı yollarla təbliğ edərək insanlar arasındakı münasibətləri cinsi tələbatlar çərçivəsində məhdudlaşdırmağa çalışırlar. Nəticə etibarı ilə cəmiyyət sosial cəmiyyətdən bioloji kütləyə çevrilir. Sosial dəyərlərə malik cəmiyyətin bioloji kütləyə çevrilməsi idarəetməni asanlaşdırır. Bu isə bölgədə hakim olmaq istəyən güclərə daha rahat şəkildə idarə etmək şəraiti yaradır”.
Psixoloqun fikrincə, bəziləri mövcud vəziyyətdən çox güclü şəkildə istifadə etməyə çalışırlar. Bu yolla cox böyük pullar qazanıldığını deyən T.Faziloğlu bildirirki, bu gün ən çox oxunan xəbər və ya izlənən süjet hansısa yüngül həyat keçirən bir müğənninin sevgi macəraları və ya atası bəlli olmayan hamiləliyidir: “Bu xəbərlərin qurulma forması da elədir ki, onları nəinki qınayır, əksinə qəhrəmana çevirir. Belədə oxucu da həm həyatın üzərinə qoyduğu vəzifələri, həm daşıması çətin olan problemləri müəyyən mənada unudur, həm də belə “qəhrəmanların” xəbərlərini oxuduqca, ya da seyr etdikcə onlar kimi yaxşı yaşamaq arzusuna düşür və qarşılığında bütün dəyərlərini satışa çıxarır. Bununla da cəmiyyət dəyərsizləşərək kütləyə çevrilir. Bundan da müəyyən qüvvələr istifadə edərək cəmiyyətdə öz təsirlərini hər zaman qoruyurlar”.
Psixoloqun fikrincə, vəziyyəti dəyişdirmək mümkündür. Onun sözlərinə görə, birinci növbədə dövlət milli əxlaq kodeksini işləməli və bütün təbliğat vasitələrini ona tabe etməlidir: “Azərbaycan xalqının özünəməxsus əxlaq kodeksi burada əsas götürülə bilər. Bu anlamda hazırlanmış əxlaq kodeksi kriteriyalarına uymayan verilişlər bağlanmalı, televiziyalarda mili mənəvi dəyərləri təbliğ edən verilişlər, əxlaq dəyərlərini təbliğ edən maraqlı maarifləndirici bədii əyləncəli proqramlar və bədii filmlər, seriallar verilməlidir. Bundan başqa ölkəyə daxil olan bütün internet qaynaqlarına filtr qoyulmalı, əxlaqa zidd informasiyaların qarşısı alınmalıdir”.
