“Cəmiyyətin və Vətəndaş Münasibətlərinin İnkişafı” İB-nin German Marşal
Fondunun dəstəyi ilə həyata keçirdiyi layihə çərçivəsində ölkədə və regionda
millətlərarası münasibətlərin vəziyyətinin, xalqlar, ayrı-ayrı qruplar
arasında etimad səviyyəsinin və bu sahədə olan problemlərin səbəblərinin
öyrənilməsi məqsədi ilə
tədqiqat işi
Son dövrlər dünyada, xüsusi ilə də regionda, o cümlədən postsovet məkanında baş verən
hadisələr hamını, o cümlədən Azərbaycan vətəndaşlarını da natahat edir. Bir tərəfdən Türkiyə və
Avropa ölkələrində baş verən terror aktları, müxtəlif yönümülü (radikal dini, milli-siyasi və s.)
terrorçuların fəallaşması, digər tərəfdən Rusiyanın MDB-də yeni ilhaq addımlarının xofu
dünyanı bürüyüb.
Rusiyanın Krımın bir hissəsini işğal etdikdən sonra getdikcə diqqət mərkəzində olan əsas məsələ
Kremlin növbəti hədəfinin hara olacağıdır. Qərbin Rusiyanı dayandıra bilməməsi Moskvanın bu
məsələdə iştahını daha da artırır.
Bu vəziyyətdə Kremlin növbəti hədəfinin Moldova (Dnestryanı ilə yanaşı, Moldovanın
Qaqauziya Muxtar Respublikası da Rusiya ilə daha çox yaxınlaşmağa can atır)da ola biləcəyi,
Gürcüstannın ola biləcəyi (Abxaziya və Cənubi Osetiya ilə bağlı məsələni Rusiya hesab edir ki,
həll edib, amma Gürcüstana təzyiqləri daha da artırmaq üçün yeni ocaqlar yarada bilər, məsələn
Cavaxetiya) və Azərbaycanda ola biləcəyi ehtimalı artır hətta Baltikyanı respublikalarda bu
təhlükədən sığortalanmayıblar. .
Diqqəti cəlb edən məsələ isə Rusiyanın öz istəklərini reallaşdırmq üçüm tamam başqa
üsullardan istifadə etməyə başlayıb. Əslində bu köhnə olsa da (yəni 2-ci Dünya müharibəsi
ərəfəsində də bu üsuldan istifadə edilib), Rusiya bu yeni interpritasiyada tədbiq etməyə başlayır.
Bu üsulun Krımın işğalı ilə nəticələnməsi Rusiyanın siyasi dairələrini daha da ruhlandırıb və bu
istiqamətdə fəaliyyət genişləndirmək qərarı verilib.
Belə ki, Rusiyada keçmiş SSRİ respublikalarının sakinlərinin vətəndaşlığa qəbul qaydalarının
sadələşdirilməsi ilə bağlı qanunu qəbul olunmuşdur və Rusiya federasiyasını Prezidenti V. Putin
bu qanunu imzalayıb. Qanuna edilmiş əlavəyə əsasən asanlaşdırılmış qaydada Rusiya
vətəndaşlığını rus dilinin daşıyıcıları olan, qohumları Rusiya Federasiyası ərazisində yaşamış və
ya Rusiya İmperiyası və SSRİ-də yaşamış şəxslər ala bilərlər. Bu tələblərə uyğun şəxslər
Rusiyada daimi yaşamaq üçün vətəndaşı olduqları ölkənin vətəndaşlığından imtina etməlidirlər.
Hesab edirik ki, hal-hazırda bu kimi problemlər bütün region dövlətləri, ələxüsusdada keçmiş
SSRİ-nin tərkibində olmuş və müstqəllik qazanmış bütün dövlətləri narahat edir. Axı, artıq bir
neçə ildir ki, Rusiyada yeni ideya təbliğ edilir, “Rusiyanın sərhədləri rus dilinin işləndiyi
ərazilərə qədərdir”.
Şübhəsiz ki, bu cür addımlar, beynəlxalq hüquq prinsiplərinə, dövlətlərin ərazi bütövlüyü,
sərhədlərin dəyişməzliyi prinsiplərinə zidd olmaqla yanaşı, dünyanın nizamını pozmağa yönəlib.
Biz də məsələnin aktuallığını nəzərə alaraq, mözvu ilə bağlı ilk növbədə ölkə əahlisinin
məsələlər münasibətinin öyrənməyi nəzərdə tuturuq. Düşünürük ki, bu tədiqiat işinin vasitəsi ilə,
“Cəmiyyətin və Vətəndaş Münasibətlərinin İnkişafı” İB-nin German MarşalFondunun dəstəyi ilə həyata keçirdiyi layihə çərçivəsində ölkədə və regiondamillətlərarası münasibətlərin vəziyyətinin, xalqlar, ayrı-ayrı qruplararasında etimad səviyyəsinin və bu sahədə olan problemlərin səbəblərinin öyrənilməsi məqsədi ilə tədqiqat işi
Son dövrlər dünyada, xüsusi ilə də regionda, o cümlədən postsovet məkanında baş verənhadisələr hamını, o cümlədən Azərbaycan vətəndaşlarını da natahat edir. Bir tərəfdən Türkiyə vəAvropa ölkələrində baş verən terror aktları, müxtəlif yönümülü (radikal dini, milli-siyasi və s.)terrorçuların fəallaşması, digər tərəfdən Rusiyanın MDB-də yeni ilhaq addımlarının xofudünyanı bürüyüb.Rusiyanın Krımın bir hissəsini işğal etdikdən sonra getdikcə diqqət mərkəzində olan əsas məsələKremlin növbəti hədəfinin hara olacağıdır. Qərbin Rusiyanı dayandıra bilməməsi Moskvanın buməsələdə iştahını daha da artırır.Bu vəziyyətdə Kremlin növbəti hədəfinin Moldova (Dnestryanı ilə yanaşı, MoldovanınQaqauziya Muxtar Respublikası da Rusiya ilə daha çox yaxınlaşmağa can atır)da ola biləcəyi,Gürcüstannın ola biləcəyi (Abxaziya və Cənubi Osetiya ilə bağlı məsələni Rusiya hesab edir ki,həll edib, amma Gürcüstana təzyiqləri daha da artırmaq üçün yeni ocaqlar yarada bilər, məsələnCavaxetiya) və Azərbaycanda ola biləcəyi ehtimalı artır hətta Baltikyanı respublikalarda butəhlükədən sığortalanmayıblar. .Diqqəti cəlb edən məsələ isə Rusiyanın öz istəklərini reallaşdırmq üçüm tamam başqaüsullardan istifadə etməyə başlayıb. Əslində bu köhnə olsa da (yəni 2-ci Dünya müharibəsiərəfəsində də bu üsuldan istifadə edilib), Rusiya bu yeni interpritasiyada tədbiq etməyə başlayır.Bu üsulun Krımın işğalı ilə nəticələnməsi Rusiyanın siyasi dairələrini daha da ruhlandırıb və buistiqamətdə fəaliyyət genişləndirmək qərarı verilib.Belə ki, Rusiyada keçmiş SSRİ respublikalarının sakinlərinin vətəndaşlığa qəbul qaydalarınınsadələşdirilməsi ilə bağlı qanunu qəbul olunmuşdur və Rusiya federasiyasını Prezidenti V. Putinbu qanunu imzalayıb. Qanuna edilmiş əlavəyə əsasən asanlaşdırılmış qaydada Rusiyavətəndaşlığını rus dilinin daşıyıcıları olan, qohumları Rusiya Federasiyası ərazisində yaşamış vəya Rusiya İmperiyası və SSRİ-də yaşamış şəxslər ala bilərlər. Bu tələblərə uyğun şəxslərRusiyada daimi yaşamaq üçün vətəndaşı olduqları ölkənin vətəndaşlığından imtina etməlidirlər.Hesab edirik ki, hal-hazırda bu kimi problemlər bütün region dövlətləri, ələxüsusdada keçmişSSRİ-nin tərkibində olmuş və müstqəllik qazanmış bütün dövlətləri narahat edir. Axı, artıq birneçə ildir ki, Rusiyada yeni ideya təbliğ edilir, “Rusiyanın sərhədləri rus dilinin işləndiyiərazilərə qədərdir”.Şübhəsiz ki, bu cür addımlar, beynəlxalq hüquq prinsiplərinə, dövlətlərin ərazi bütövlüyü,sərhədlərin dəyişməzliyi prinsiplərinə zidd olmaqla yanaşı, dünyanın nizamını pozmağa yönəlib.Biz də məsələnin aktuallığını nəzərə alaraq, mözvu ilə bağlı ilk növbədə ölkə əahlisininməsələlər münasibətinin öyrənməyi nəzərdə tuturuq. Düşünürük ki, bu tədiqiat işinin vasitəsi ilə,
[attachment=9]