Cənubi Qafqazda təhlükəsizlik sisteminin formalaşmasının müqəddəm şərtləri, gedişi və perspektivləri nüfuzlu politoloq və iqtisadçıların, jurnalist və analitiklərin apardıqları diskussiyaların əsas mövzusuna çevrilib. Müşahidələr göstərir ki, bu məsələdə qeyri-müəyyən məqamlar kifayət qədərdir. Onlar daha çox rəsmi İrəvanın pozucu fəaliyyətindən qaynaqlanır. Uğursuz xarici siyasət yürüdən Ermənistan hakimiyyəti regionda qeyri-müəyyənliyi artırır, müxtəlif təbiətli risklərin meydana gəlməsinə səbəb olur. Eyni zamanda, İrəvan bunu Rusiyanın Cənubi Qafqazda əməkdaşlıq və təhlükəsizlik istiqamətində ciddi müsbət addımlar atdığı bir mərhələdə edir. Bu isə regionda geosiyasi mənzərənin öz bütövlüyünü itirməkdə olduğu anlamını verir. Bütün bunların fonunda Cənubi Qafqazda təhlükəsizlik sisteminin Azərbaycan-Türkiyə-Gürcüstan əməkdaşlığı fonunda formalaşma perspektivlərinin geosiyasi analizinə ehtiyac görürük.
Risk mənbəyi: Ermənistan mövqeyini dəyişmir
Maraqlıdır, Ermənistanda hələ də bu vassal ölkəni müstəqil dövlət sayanlar var. Onlar hətta bu ölkənin qlobal proseslərdəki "yeri və rolu"ndan belə bəhs etməyə çalışırlar. Bunun üçün erməni ekspertlərin bir tutarlı arqumenti belə yoxdur. Əvəzində, antiazərbaycan ruhunda quraşdırılmış və cəfəng uydurmalardan danışırlar. Buna baxmayaraq, Cənubi Qafqazda təhlükəsizlik sisteminin formalaşdırılması kontekstində Ermənistan faktorunu nəzərə almaq lazımdır. Bunun iki aspektdə mənası vardır.
Əvvəla, Ermənistan Rusiyanın forpostu olaraq nə dərəcədə regional miqyasda təxribat törədə bilər? İkincisi, Ermənistan terroru dəstəkləyən dövlət kimi regional təhlükəsizlik sisteminə hansı dərəcədə təhdid yaradır? Bu iki sualın prizmasından Ermənistan rəhbərliyinin yeritdiyi səbatsız və qeyri-konstruktiv xarici siyasətə nəzər salsaq, rəsmi İrəvanın regionun təhlükəsizliyi üçün qara ləkə olduğunu görürük.
Birinci aspektdən başlayaq. Ermənistan daim Rusiyadan şikayət edir. Rusiyanın yaratdığı bütün inteqrativ təşkilatlarda təmsil olunan Ermənistandır: MDB, Aİİ, KTMT. Bundan başqa, bu ölkənin iqtisadi sistemi, enerji sektoru çox böyük ölçüdə Moskvanın nəzarəti altındadır. Bu yaxınlarda Nikol Paşinyan demişdi ki, KTMT Ermənistan üçün strateji əhəmiyyət kəsb edir. Yəni rəsmi İrəvan sözdə bütün təhlükəsizlik strategiyasını Rusiya ilə bağlayır.

Türkiyənin Suriyada terrorçulara qarşı hərbi əməliyyatlar keçirməyə tam haqqı var.
Trend-in məlumatına görə, bunu Türkiyə Prezidenti Rəcəb Tayyib Ərdoğan deyib.
Türkiyə lideri bəyan edib ki, Türkiyə Suriya və İraq ərazilərində bütün terrorçuları məhv edəcək.
R.T.Ərdoğan bildirib ki, heç bir ölkə öz sərhədləri yaxınlığında terrorçular üçün dəhlizin yaradılmasına imkan verməz.

 
 24-25 dekabr 2017-ci il tarixdə Bakı şəhərində  «Cənubi Qafqazad təhlükəszilik və separatizm» mövzusunda konfrans keçirilmişdir
    24-25 dekabr 2017-ci il tarixlərində Bakı şəhərində MQG-nin komnfrans salonunda  Cəmiyyətin və Vətəndaş Münasibətlərinin İnkişafı” İctimai Birliyinin sədri Əhməd N. Abbasbəylinin təşəbbüsü və təşkilatçılığı ilə «Cənubi Qafqazad təhlükəszilik və separatizm» mövzusunda konfrans keçirilmişdir. Gürcüstanın “Tərkisilah və qeyri-zorakılıq” («Разоружение и Ненасилие») Təşkilatı ilə Kanadının CFLİ təşkilatının əməkdaşlıq çərçivəsində hazırlanan konfransın əsas məqsədi  regionda separatizm meyllərinin aradan qaldırılması, təhlükəsizlik və sabitlik naminə xalqlar arasında inteqrasiyanın artırılması və bu prosesdə vətəndaş cəmiyyətinin rolunun gücləndirilməsi idi. Konfransda Gürcüstandan olan, tanınımış ekspertlər Rimma Gelenava və İrma Gelenava iştiark etmişlər. Həm Gürcütandan olan ekpertlər, həm də Azərbaycandan olan vətəndaş cəmiyyəti təmsilçiləri məruzə ilə çıxış edərək, regionda və Azərbaycanda separatizmin törətdiyi fəsadlardan, dövlətlərin ərazi bötüvlüyünə hörmətlə yanaışlması vacibliyindən danışmışlar.  

Bərzani dözmədi - İstefa verir
İraq Kürd Regional Hökumətinin rəhbəri Məsud Bərzani gözlənilməz addım atıb.
Publika.az xarici KİV-ə istinadən xəbər verir ki, 25 sentyabrda keçirilən qanunsuz referendumdan sonra İraq hökuməti tərəfindən sərt addımlarla üzləşən Bərzani vəzifədən gedəcəyini açıqlayıb.
O, 1 noyabrdan etibarən postu təhvil verəcəyini elan edib.

Ermənistan rəhbərliyində sağlam düşüncəli bir siyasətçi yoxdur
“Ermənistan cəmiyətində hakimiyyətə qarşı baş verən bir sıra nümayişləri biz görmüşük. Amma belə bir ciddi şəkildə, bunun ciddi forma alması yeni bir şeydir. Artıq yüksək rütbəli girovlarda götürülüb və kifayət qədər sərt tələblər var. Hələlik kütləvilik yoxdur, hər halda erməni xalqının bunlara dəstək verdiyini demək olmaz. Amma bunun özü cəmiyətin böyük bir hissəsinin hakimiyətdən kifayət qədər narazı olduğunu göstərir”.
Bunu keçmiş səfir, politoloq Fikrət Sadıqov ANS PRESS-ə İrəvan şəhərində polis məntəqəsinə edilmiş basqını şərh edərkən deyib.
Diplomatın sözlərinə görə, Sarkisyanın istefaya getməsini tələb etmək əsassız deyil. Onun apardığı xarici və daxili siyasət onları qane etmir. “Hansısa bir Jirar Sefilyanın həbs edilməsi sadəcə bəhanədir. Bu bahənəni bunlar ortaya çıxararaq qiyam qaldırıb. Bu hökümətə qarşı bir qiyamdır. Bunun arxasında daxildə olan çox aşağı səviyədə sosial iqtisadi vəziyyət və hakim partiyasının yürütdüyü siyasət, atdıqları addımlardır." - deyə Fikrət Sadıqov bildiridi.

"Türkiyəni bundan sonra da heç bir qüvvə inkişaf və demokratiya yolundan döndərə bilməz".İyulun 18-də Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyev Türkiyə Respublikasının Prezidenti Rəcəb Tayyib Ərdoğana telefonla zəng edib.
ANS PRESS-in məlumatına görə, bu barədə Prezidentin mətbuat xidməti məlumat yayıb.
Dövlət başçısı Türkiyədə hərbi çevriliş cəhdini qətiyyətlə pisləyərək bildirib ki, Azərbaycan xalqı və dövləti həmişə olduğu kimi Türkiyə xalqı və dövlətinin yanındadır. Prezident İlham Əliyev çevriliş cəhdinin qarşısının alınması nəticəsində həlak olanların ailə üzvlərinə və Türkiyə Prezidentinə başsağlığı verib, yaralılara şəfa arzulayıb.

Hüquq müdafiəçiləri Azərbaycanın dinc sakinlərinin qətlə yetirilməsi ilə bağlı bəyanat veriblər.
"Qaynarinfo"nun məlumatına görə, Bəyanatda qeyd edilir ki, iyul ayının 4-də Ermənistan Silahlı Qüvvələri tərəfindən atəşə tutulması nəticəsində Füzuli rayonunun Alxanlı kənd sakinlərinin Allahverdiyeva Sahibə və onun 2 yaşlı qız nəvəsi Quliyeva Zəhranın həlak olması,  bir qadının isə ağır yaralanaması Ermənistanın Azərbaycana qarşı 25 ildən artıq davam edən hərbi təcavüz və etnik təmizləmə siyasətinin tərkib hissəsidir:  “Biz Azərbaycan hüquq müdafiəçiləri bəyan edirik ki, bu vəhşilik Ermənistanın Azərbaycana qarşı 25 ildən artıq davam edən hərbi təcavüz və etnik təmizləmə siyasətinin tərkib hissəsidir. Ermənistan Respublikası və onun rəhbərliyi törədiyi bu beynəlxalq cinayətlərə görə tam məsuliyyət daşıyır”.

Azərbaycan hüquq müdafiəçiləri bəyan edirlər ki, 1998-ci ildən bəri Azərbaycanın Dağlıq Qarabağ bölgəsinə aidiyyatı olmayan Laçın, Kəlbəcər, Ağdam, Füzuli, Cəbrayıl, Qubadlı və Zəngilan bölgələri işğal edib. Bütün bu ərazilər erməilər tərəfindən etnik təmizləməyə məruz qalıb: “Ermənistanın bu hərbi təcavüzü nəticəsində Azərbaycanın işğal olunmuş ərazilərindən 1 milyondan çox əhali öz doğma torpağından məcburən köçkün düşüb və hazırda Azərbaycan ərazisinin 20 faizdən çox hissəsi Ermənistan silahlı qüvvələrinin işğalı altındadır. Bütün dövrlərdə olduğu kimi, ermənilərin həyata keçirdiyi bu işğalçılıq siyasəti kütləvi qırğınlarla müşayiət olunub. 1988-1993-cü illərdə Ermənistanın hərbi təcavüzü nəticəsində 20 min azərbaycanlı həlak olub, 100 min nəfərdən çoxu yaralanıb, 50 min nəfər müxtəlif dərəcəli xəsarət alaraq əlil olub, 5 min nəfərdən çox insan isə əsir və itkin düşmüşdür. 1994-cü ildə Ermənistan ilə Azərbaycan arasında atəşkəs barədə razılıq əldə olunsa da,  bu dövr ərzində Ermənistan Silahlı Qüvvələrinin hücumları və təxribatları nəticəsində Azərbaycan Respublikasının yüzlərlə hərbi qulluqçusu və dinc sakini həlak olmuşdur”.

Azərbyacan hüquq müdafiəçiləri Ermənistanın beynəlxalq hüquqa zidd əməllərinə görə bu günə qədər beynəlxalq məsuliyyətə cəlb olunmamasının  onun cinayətkar əməllərini davam etdirməsinə şərait yaratdığını xüsuslə vurğulayaraq beynəlxalq birliyə çağırış ediblər: “Buna görə biz beynəlxalq birliyi, xüsusən BMT və digər beynəlxalq təşkilatları Ermənistan Silahlı Qüvvələri tərəfindən törədilən beynəlxalq humanitar hüququn ciddi pozuntularına hüquqi-siyasi qiymət verməyə, Ermənistan barəsində müvafiq sanksiyaları tətbiq etməyə, xüsusilə yaşlı insanların  və uşaqların məqsədyönülü şəkildə ölüdürülməsinə laqeyd qalmamağa çağırırıq”.

Bəyanatı Azərbaycanın 15 tanınmış hüquq müdafiəçisi imzalayıb. Bəyanat artıq ingilis dilində beynəlxalq təşkilatlara təqdim edilib.

  2017-ci ilin iyul ayının 4-də Ermənistan silahlı qüvvələri tərəfindən bir daha Azərbaycan Respublikasının Füzuli rayonunun Alxanlı kəndində məskunlaşan çoxsaylı mülki əhalinin yaşadığı yaşayış məntəqələri və mülki obyektlər məqsədyönlü şəkildə və qəsdən 80 və 102 millimetrlik minaatanlardan və dəzgahlı qumbaraatanlardan atəşə tutulmuşdur. Nəticədə 1967-ci il təvəllüdlü yaşlı qadın Allahverdiyeva Sahibə və onun 2 yaşlı qız nəvəsi Quliyeva Zəhra həlak olmuş, digər mülki şəxs 1965-ci il təvəllüdlü qadın Quliyeva Səlminaz ağır yaralanmış və mülki obyektlər dağıdılmışdır.
Beynəlxalq birlik, BMT və digər beynəlxalq təşkilatlar tərəfindən Ermənistan silahlı qüvvələrininin mülki əhalinin öldürülməsi də daxil olmaqla mülki ilə hərbi hədəfləri fərqləndirməyən hücumları müharibə cinayətləri və ya insanlığa qarşı cinayətlər kimi qiymətlədnirilməlidir.
“Cəmiyyətin və vətəndaş münasibətlərinin inkişafı” İctimai Birliyi olan gənclər adından bəyan ediirk ki, Ermənistan Respublikası Azərbaycana qarşı davam edən təcavüzə görə beynəlxalq hüququn pozuntularına görə tam beynəlxalq məsuliyyət daşıyır. 2017-ci il 4 iyulda Azərbaycan Respublikasının Füzuli rayonunun Alxanlı kənd sakinləri 2 yaşlı Zəhra Quliyeva və 50 yaşlı Allahverdiyeva Sahibənin Ermənistan Silahlı Qüvvələrinin atəşi nəticəsinə həlak olması Azərbaycana qarşı 25 ildən artıq davam edən hərbi təcavüz, etnik təmizləmə və terror aktlarının davamı olan daha bir cinayətdir. Ermənistanın beynəlxalq hüquqa zidd əməlləri nəticəsində ortaya çıxan bu cür məsuliyyətə görə müvafiq sanksiyalara məruz qalmalı, sivil dünya qarşısında cavab verməldir.
Biz Azərbaycan vətəndaş cəmiyyyəti nümayəndələri dərin təəssüf hissi ilə bəyan edirik ki, Ermənistanın davamlı olaraq Azərbaycan Respublikasının dinc əhalisnə qarşı törətdiyi bu cür terror aktlarına adekvat qiymət verilmədiyindən bu siyasət məqsədyönlü şəkildə 25 ildir ki, ermənilər tərəfindən davam etdirilir.
Azərbaycan ictimai fəallları adından bir daha beynəlxalq birliyi və beynəlxalq təşkilatları Ermənistan Respublikası və onun rəhbər şəxslərinin bu cinayətlar əməllərinə hüquqi-siyasi qiymət verilməsinə, Ermənistanın təcüvüzünə son qoyulması ilə bağlı zəruri addımlar atılmasına, dinc sakinlərin, yaşlı insanların və uşaqların məqsədöyünlü şəkildə öldürülməsinə laqeyd qalmamağa çağırırıq.

Cəza siyasətinin humanistləşdirilməsi cəmiyyətdə müsbət qarşılanır

Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyevin imzaladığı “Penitensiar sahədə fəaliyyətin təkmilləşdirilməsi, cəza siyasətinin humanistləşdirilməsi və cəmiyyətdən təcridetmə ilə əlaqədar olmayan alternativ cəza və prosessual məcburiyyət tədbirlərinin tətbiqinin genişləndirilməsi barədə” sərəncam ölkə ictimaiyyəti tərəfindən dərin razılıq hissi ilə qarşılanıb. Azərbaycan Respublikası Ədliyyə Nazirliyi yanında Penitensiar Xidmətə Nəzarət üzrə İctimai Komitənin üzvü Əhməd Abbasbəyli sərəncamın irəli sürdüyü tələblər, eləcə də ölkəmizdə penitensiar sahənin inkişaf etdirilməsi və cəza siyasətinin humanistləşdirilməsi sahəsində qarşıda duran vəzifələr barədə əməkdaşımız ilə söhbətində bunları demişdir:
– Əvvəla, qeyd etmək istəyirəm ki, son illər Azərbaycanda böyük uğurla genişmiqyaslı hüquqi islahatlar həyata keçirilir. Cənab Prezidentin imzaladığı son sərəncam penitensiar xidmətin, bütövlükdə, cəzaların icrası ilə bağlı fəaliyyətin müasir dövrün tələblərinə uyğun qurulması istiqamətində atılmış böyük əhəmiyyət kəsb edən addımdır. Burada həm dövlətin, həm cəmiyyətin, həm də fərdin maraqları nəzərə alınıb.
Böyük qürur hissi ilə deyirəm: Sərəncam müdrik dövlət başçısı İlham Əliyevin humanist siyasətinin növbəti təzahürüdür. İnanıram ki, bu mühüm sənəd ölkəmizdə sistemli şəkildə həyata keçirilən məhkəmə-hüquq islahatlarının növbəti uğurlu səhifəsidir. Bu, penitensiar xidmət sahəsində şəffaflığın artmasına, korrupsiya hallarının azalmasına müsbət təsir göstərəcək.
Azərbaycan Respublikası Prezidenti Administrasiyasının hüquq-mühafizə orqanları ilə iş şöbəsinin müdiri Fuad Ələsgərovun haqlı olaraq qeyd etdiyi kimi, sərəncamın əsas məqsədlərindən biri cinayət törətmiş şəxsləri cəmiyyətdən təcrid etmədən islah olunmasını təmin etmək üçün zəruri şəraitin yaradılmasıdır. Məhz bu məqsədə nail olmaq üçün ixtisaslaşdırılmış yeni qurumun – Ədliyyə Nazirliyinin Probasiya xidmətinin yaradılmasına qərar verilib.
Məlumat  üçün  bildirim ki, bu xidmət şərti məhkumetmə zamanı məhkumun hökmlə müəyyən olunmuş şərtlərə riayət etməsini nəzarətdə saxlayacaq, habelə azadlıqdan məhrumetmə ilə əlaqədar olmayan cəzaların icrasını təmin edəcək.
Sərəncamda yer alan bir sıra müddəalar xeyli vaxt idi ki, cəmiyyətdə geniş müzakirə olunurdu. Probasiya xidməti ilə əlaqədar müzakirələr xüsusilə mütəmadi xarakter daşıyırdı. Bir sıra Avropa ölkələrində, eləcə də qonşu Gürcüstanda Probasiya xidməti bir neçə ildir ki, fəaliyyət göstərir. Bizdə də belə bir qurumun yaradılmasına ehtiyac var idi. Bir təcrübəli hüquqşünas kimi, ölkəmizdə Probasiya xidmətinin yaradılmasını ürəkdən alqışlayıram. Fikrimcə, sağlam düşüncəli hər bir ölkə vətəndaşı bunu müsbət addım kimi dəyərləndirməlidir və dəyərləndirir də!
Bu gün ölkəmizin cəzaçəkmə müəssisələrində məhkumların bir hissəsi ictimai faydalı əməyə cəlb olunub. Amma məhkumların hamısını ictimai faydalı əməyə cəlb etmək mümkün deyil. Həqiqət naminə demək lazımdır ki, Ədliyyə Nazirliyi bu istiqamətdə xeyli iş  görüb. Bəllidir ki, cəzaçəkmə müəssisələrində məhkumların ictimai faydalı əməklə məşğul olmamaları yeni fəsadlara yol aça bilər.
 Sərəncamı zəruri edən səbəblər çoxdur. Onlardan bir neçəsini qeyd etmək istəyirəm. Sirr deyil ki, hazırda məntəqə tipli cəzaçəkmə müəssisələrinin normal fəaliyyəti tam təmin olunmur, ictimai işlər cəzasının tətbiqi əksər hallarda formal xarakter daşıyır, cəzanı icra edən orqan və müəssisələrdə müasir informasiya-kommunikasiya texnologiyalarının imkanlarından kifayət qədər istifadə edilmir.
Etiraf edək ki, bəzən ibtidai istintaq və məhkəmə orqanları zərurət olmadan şəxslərin həbs olunmasına yol verir, azadlıqdan məhrumetmə cəzasının təyin edilməsinə üstünlük verilir, cəmiyyətdən təcridetmə ilə əlaqədar olmayan cəzaların, xüsusilə ictimai işlərin icrasına formal yanaşılır.
Bundan başqa, böyük təhlükə törətməyən, az ağır, o cümlədən iqtisadi fəaliyyət sahəsində cinayətlərə görə həbs qətimkan tədbiri geniş tətbiq olunur, həmin cinayətlərə görə həbslərin dinamikası artır, məhkumların sayı çoxalır, penitensiar müəssisələr yüklənir.
Təsəvvür edin ki, 18-20 yaşlı bir gənc xırda bir cinayət üstündə həbs olunaraq, azadlıqdan məhrum edilib. Onun cəzaçəkmə müəssisəsində ağır cinayətlər törətmiş məhkumların əhatəsində olması, əlbəttə, xarakterinə, psixikasına mənfi təsir göstərir. Alternativ cəzaların tətbiqi isə daha humanist islah yolu üçün imkanlar açır.  Fikrimcə, sərəncamın əsas qayəsi budur ki, cəza siyasətində azadlığın sərhədləri daha da genişlənsin. Böyük ictimai təhlükə törətməyən və az ağır cinayətlər üzrə həbs qətimkan tədbirləri yalnız müstəsna hallarda tətbiq olunsun.
Sərəncamdan irəli gələn, qarşıda duran vəzifələr çoxdur. Probasiya xidmətinin yaranması ilə bağlı ölkəmizdə çox ciddi işlər görülməlidir. Bu sahə Azərbaycanda yeni sahədir. İndi əsas vəzifələrdən biri Probasiya xidməti ilə bağlı cəmiyyətdə geniş maarifləndirmə işlərinin aparılmasıdır.
Bir məqamı da vurğulamaq istəyirəm. Azərbaycanda məhkəmə-hüquqi-siyasi sahəsində həyata keçirilən islahatlar ölkə vətəndaşlarının hüquq-mühafizə orqanlarına inamını daha da artıracaq. Cəza siyasətinin humanistləşdirilməsi cinayətkarlığın da xeyli dərəcədə azalmasına səbəb olacaq.
Söhbəti qələmə aldı:
Məsaim ABDULLAYEV,
“Xalq qəzeti”

Əhməd Abbasbəyli: “Dövlət insanların yol verdikləri cinayətləri bir növ yumşaq cəzalandırır ki, onlar cəmiyyətə normal şəkildə qayıda bilsinlər”


Azərbaycan dövləti hər zaman insanların rahat, azad yaşaması üçün siyasət yürüdüb. Ümumiyyətlə, Azərbaycanın dövlət siyasətində humanizmlik prinsipi üstünlük təşkil edir. Prezident İlham Əliyevin bu günlərdə “Penitensiar sahədə fəaliyyətin təkmilləşdirilməsi, cəza siyasətinin humanistləşdirilməsi və cəmiyyətdən təcridetmə ilə əlaqədar olmayan alternativ cəza və prosessual məcburiyyət tədbirlərinin tətbiqinin genişləndirilməsi barədə” Sərəncam imzalaması dövlətin bu siyasətinin davamıdır.