Norveç Kralliğının Azərbaycan Respublikasındakı səfirliyinin maliyyə dəstəyi ilə “Mədən Sənayesində Şəffaflığın Artırılması” QHT Koalisiyasının həyata keçirdiyi layihə çərçivəsində sosiloji-tədqiqat işi nəzərdə tutlmuşdu. Tədqiqat işinin məqsədi neft gəlirlərinin şəffaflığının müəyyənləşdirilməsi və mövcud vəziyyəti qiymətləndirərək təhlil aparilmasıdır.
Qarşıya qoyulmuş məqzədə nail olmaq üçün layihə çərçivəsində həyata keçirilən ictimai müzakirələr zamanı, tədbir iştirakçıları arasında sorgu keçirilmişdır.
Sorgu həyata keçirilmə müddəti layihə icra olunan andan başlayaraq demək olar ki, bütün müddər ərzində davam etmişdir. Sosioloji-tədqiqat işi şərti olaraq 3 dövrə bölünmüşdü: 1) sorğuya hazırlıq, təşkilatı işlərin yekunlaşdırılması, respondentlərin müəyyənləşdiriliməsi, anketin tərtib olması, onun təsdiqi və çoxaldilması, 2) respondentlər arasında anketlərin paylanması, sorğunun keçirilməsi, 3) nəticələrin hesablanması, əldə olunmuş nəticələrə görə təhlilin aparılması.
İlkin olaraq sorğunu həyata keşirmək üçün 4 nəfərdən ibarət ekspert qrupu təşkil olunmuş və bu qrup movzu ilə bağlı prearitet məsələləri araşdıraraq, bu istiqamətdə anket forması tərtib etmiş və anket formasını koalisiya daxilində yayaraq, ilkin müzakirəyə çıxarmış. Müzakirələr həm virtual, həm də canlı aparılmış. 2-4 həftə ərzində aparılan müzakirələrin nəticəsi olaraq daxil olan irad və təkliflər araşdırılmış və nəzərə alınmışdır. Daha sonra isə anketin son variantı Koalisya Şurasının iclasında müzakirəyə çəxarılmış və təsdiq edilmişdir.
Anket forması təsdiq edildikdən sonra 500 ədəd çap edilərək paylanmışdır. Əvvəlcədən sorğunun iki istiqamətdə - layihə çərçivəsində ictimai müzakirələrdə və təsadüfü seçmə üsulu ilə həyata keşirilməsi nəzərdə tutulduğundan ikinci istiqamət üzrə işi görmək üçün 8 nəfər anketyor cəlb edilmişdir. Anketyorlarla müəyyən hazırlıq, izahat işləri aparıldıqdan sonra onlar sorgunu həyata keçirmişlər.
Beləliklə sorgu Bakı və Mingəçevir şəhərlərini, Göyçay, Xaçmaz və Quba rayonlarını əhatə etmişdir. Sorğu iştirakçılarının 9%-i Xaçmaz, 8,6%-i Göyçay, 5,6% Mingəçevir, 4,6% Quba şəhərlərini, 72,25-i isə ölkə paytaxtını təmsil etmişlər. Cinsi tərkibinə görə sorğu işturakçılarının 59,2%-i qadın, 40,8%-i isə kişi idi. Bundan əlavə respondentlərin yaş tərkibi haqda məlumat aşağıdakı kimidir; 26,4 % - 18-25 yaş, 45,2% - 25-35 yaş, 14,8% 35-45 yaş, 9,6% - 45-55 yaş və 4,2% - 55 yaş və daha artıq.
Layihə çərçivəsində bir sıra səbəblərdən bəzi tədbirlərin baş tutmaması sorgunun regionlar üzrə paylanma nisbətində və respondentlərin müəyyənlədirilməsində bəzi dəyişiklərin edilməsinə səbəb oldu. Bu barədə istər layihə iştirakçıları, istərsə də Koalisiya rəhbərliyi məlumatlı idilər.
Sonuncu mərhələdə bütün sorğular topalanaraq, ekspertlər tərəfindən nəticələr hesablanmış və nəticələrə uyğun olaraq təhlil aparılaraq müvafiq sənəd hazırlanmışdır. (Sənəd əlavə olunur)


Əhməd N. Abbasbəyli